Η τελευταία χρονιά στάθηκε ένα τεστ αντοχής και ανοχής για τον καθένα μας. Η εστίαση καταποντίστηκε από αλλεπάλληλα lockdowns, το λιανεμπόριο σφράγισε τις πόρτες του σ’έναν αβέβαιο για τη βιωσιμότητα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων ορίζοντα και οι παροχές ομορφιάς όπως κομμωτήρια και nail bars γίνανε βορά κι αυτά για το γενικό υγειονομικό καλό.
Οι «δουλειές γραφείου» όμως, σε μια προσπάθεια να συνεχίσουν τη λειτουργία τους, «μετακόμισαν» στο σπίτι. Το zoom έγινε το νέο meeting, το κινητό έγινε το νέο «εσωτερικό» του κάθε εργαζόμενου και η πυτζάμα έγινε η νέα επαγγελματική αμφίεση. Και τότε ήρθε η απορία: πρέπει τελικά να επιστρέψουμε στο γραφείο όταν όλα αυτά τελειώσουν ή δεν γίνεται παρά να μην επιστρέψουμε; Είναι η τεχνολογία σε αυτό το σημείο που να μας επιτρέψει (ή τελικά να μας επιβάλλει;) μια απομονωμένη ζωή σε έναν χώρο που θα ζούμε, θα διασκεδάζουμε και θα εργαζόμαστε – το σπίτι μας – ή όπως μας έχει διδάξει η παράδοση η εργασία οφείλει να γίνεται σε dedicated χώρους;
Οι πληροφορίες μας λένε πως ακόμα κι όταν είναι ασφαλές να επιστρέψουμε στον φυσικό χώρο εργασίας μας, πολλοί υπάλληλοι δεν θα βιαστούν να επανέλθουν στις επάλξεις. Σε μια πρόσφατη έρευνα από την Manpower, οι υπάλληλοι που ρωτήθηκαν είπαν ότι θα προτιμούσαν να δουλεύουν 2-3 μέρες στο γραφείο και τον υπόλοιπο χρόνο από το σπίτι.
Πράγμα που μας οδηγεί κατευθείαν στο ερώτημα της παραγωγικότητας. Είναι το ίδιο να εργάζεσαι στο γραφείο και το ίδιο στον πάγκο της κουζίνας σου; Η απλή απάντηση είναι ναι, τουλάχιστον από μεριάς των ερωτηθέντων, οι οποίοι κατά 94% δήλωσαν πως η παραγωγικότητά τους δεν επλήγη σε σχέση με πριν.
Τα πράγματα όμως δεν είναι έτσι. Επιχειρηματίες και διευθύνοντες σύμβουλοι απ’όλους τους κλαδους κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Είναι τα video meetings κατάλληλα για καινοτομία, για brainstorming ή ακόμα και για την χάραξη των στόχων; Μπορεί να διατηρηθεί η κουλτούρα ενός εργασιακού περιβάλλοντος εξ’αποστάσεως; Τι μπορεί να σημάνει για την ψυχολογία ενός εργαζόμενου όταν η μόνη διαφοροποίηση δουλειάς-σπιτιού είναι η χρήση του εταιρικού ή προσωπικού λάπτοπ;
Δεν είναι παράλογο ότι αυτοί οι παράγοντες είναι δύσκολο να μετρηθούν – τουλάχιστον σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Αλλά κάποια πράγματα είναι ήδη εμφανώς ξεκάθαρα:
- Δεν υπάρχει μια εκδοχή της εργασίας από το σπίτι
Σε αντίθεση με τις Google και τις Microsoft του κόσμου, οι περισσότερες εταιρείες – πόσο μάλλον οι Ελληνικές – με την αρχή της πανδημίας είχανε να αντιμετωπίσουν έναν γολγοθά από μέτωπα. Οι απανταχού διοικήσεις είχανε να αποφασίσουνε το πρακτικό κομμάτι (χρήση apps, software, την παροχή υποδομών) πριν καν θέσουν επί τάπητος το θεωρητικό σκέλος των ωρών εργασίας, της φύσης των απαιτήσεων από κάθε εργαζόμενο, κλπ. Ήταν δεδομένο, ότι κάθε εταιρεία είχε ως προσδοκώμενο την συνέχιση της δουλειάς του καθένα, απλά από το σπίτι. Μετά τέθηκε η σημασία του να αισθάνεται ο κάθε εργαζόμενος συνδεδεμένος με τον χώρο εργασίας του, για να αισθάνεται την ασφάλεια και να έχει το καθαρό μυαλό να συνεχίζει να δουλεύει απρόσκοπτα. Τώρα το κατά πόσο αυτό έχει αποδώσει, στο γενικότερο κλίμα αβεβαιότητας της αγοράς, μένει να ερευνηθεί.
2. Οι υπάλληλοι που εργάζονται εξ’αποστάσεως χρειάζονται υποστήριξη και καθοδήγηση
Η δουλειά από το σπίτι απαιτεί πειθαρχία. Οι εταιρείες που επέλεξαν να επενδύσουν σε αυτή, όφειλαν και οφείλουν να κάνουν σαφείς τους στόχους και τις προσδοκίες τους και να δημιουργήσουν τις κατάλληλες συνθήκες και περιβάλλον για να μπορεί ο εργαζόμενος να αποδώσει. Αυτό δεν είναι (μόνο) η συχνή επικοινωνία και τα mails. Για την ακρίβεια, τέτοιου είδους micromanaging είναι μια λάθος προσέγγιση στη δουλειά εξ’αποστάσεως. Αντιθέτως, οι managers θα πρέπει να επικεντρώσουν το ενδιαφέρον τους στο αποτέλεσμα, ανεξαρτήτως των ωρών εργασίας που έχουν καταμετρηθεί. Επίσης, οφείλουν να έχουν την σιγουριά ότι η ομάδα τους θα ανταπεξέλθει.
3. Η ευελιξία είναι καταπληκτική, αλλά δεν λύνει θεμελιώδη προβλήματα
Ένα από τα μεγαλύτερα οφέλη της τηλεργασίας από τους υποστηρικτές της είναι η ευελιξία. Χρειάζεται να είσαι σπίτι για να έρθει ο υδραυλικός ή να κρατήσεις τα παιδιά; Κανένα πρόβλημα. Θες να βγάλεις τον σκύλο σου μια μεσημεριανή βόλτα; Τώρα μπορείς. Και ειδικά οι ομάδες εργαζόμενων που δεν χρειάζεται να δουλεύουν ταυτόχρονα, έχουνε περισσότερες επιλογές. Να εργάζονται μεταμεσονύκτια, όταν η έμπνευση χτυπάει κόκκινο ή το σπίτι ησυχάζει. Το να πρέπει όμως να επιβλέπεις το ιντερνετικό μάθημα του παιδιού σου ενώ παράλληλα δουλεύεις είναι ακατόρθωτο. Μέχρι λοιπόν να ξεκαθαριστεί το τοπίο και να δημιουργηθούν οι σωστές υποδομές για την τηλεργασία, κάποια πράγματα απλά δεν συντείνουν υπέρ της. Εμείς το μόνο που ελπίζουμε είναι μια επιστροφή στην όποια κανονικότητα μπορούμε να ανακτήσουμε από τα προηγούμενα χρόνια.
