Για μεγάλη μερίδα θεατών, το «Cowspiracy: The Sustainability Secret» του 2014 ήταν η ταινία-σταθμός που αποκάλυψε όλα τα βρώμικα μυστικά των μεγάλων σφαγείων και τους αποθάρρυνε από την κατανάλωση κρέατος. Τώρα, το νέο ντοκυμαντέρ του Netflix από τους ίδιους παραγωγούς, έρχεται να κάνει το ίδιο για τα θαλασσινά.
Σε σκηνοθεσία και αφήγηση από τον Βρετανό σκηνοθέτη Ali Tabrizi, η νέα ταινία του Netflix μας οδηγεί σε μια eye-opening περιοδεία στους ωκεανούς μας, ρίχνοντας φως σε όλα – από το πόσο σημαντικοί είναι οι καρχαρίες και τα δελφίνια στo οικοσύστημά μας, έως τις εξαιρετικά επιβλαβείς επιπτώσεις που έχει η εμπορική αλιεία στον πλανήτη μας (ειδικά αν αναλογιστούμε ότι ως και το 85% του οξυγόνου που αναπνέουμε προέρχεται από τις θάλασσές μας).
Αυτά είναι 6 μαθήματα που πήραμε βλέποντάς το και που θα αλλάξουν για πάντα τον τρόπο με τον οποίο βλέπεις τα θαλασσινά:
1. Τα ανεπιθύμητα αλιεύματα είναι μια ακαταλόγιστη παράπλευρη απώλεια στον κλάδο της αλιείας
Τα ανεπιθύμητα αλιεύματα – ψάρια και άλλα υδρόβια είδη που πιάνονται ακούσια στα δίχτυα στην προσπάθεια να αλιευθούν συγκεκριμένα είδη ψαριού, είναι ένα τεράστιο ζήτημα που υπογραμμίζεται από την ταινία. Το 40% της παγκόσμιας αλιείας δεν αξιοποιείται, δεν χρησιμοποιείται και καταλήγει στα απορρίματα. Συχνά, πετιέται πίσω στη θάλασσα, και ενώ αυτό μπορεί να φαντάζει θετικό, τα ψάρια αυτά είναι απίθανο να επιβιώσουν λόγω έλλειψης οξυγόνου ή τραύματος.
Σοκαριστικά στατιστικά που προβάλλονται στο ντοκυμαντέρ υπερθεματίζουν το γεγονός ότι 50 εκατομμύρια καρχαρίες (κακοήθη μεν πλάσματα που είναι όμως απαραίτητα για τη διατήρηση των ωκεανών μας) όπως και έως 10.000 δελφίνια, πιάνονται ετησίως μόνο στις ακτές του Ατλαντικού της Γαλλίας ως ανεπιθύμητο αλίευμα, σύμφωνα με το Sea Shepherd, μια μη κερδοσκοπική ομάδα διατήρησης των θαλασσών.
2. Οι πιστοποιήσεις βιώσιμης αλιείας δεν είναι αυτό που φαίνονται
Αν και η κατανάλωση ψαριών που αποτελούν προϊόν βιώσιμης αλιείας φαίνεται το σωστό πράγμα που οφείλεις να κάνεις, ο Tabrizi αποκαλύπτει πως οι πιστοποιήσεις Dolphin Safe και Marine Stewardship Council μπορεί να μην είναι σε θέση να παρέχουν τα εχέγγυα που οι πελάτες εντέλει αναζητούν.
Στην ερώτηση αν μπορεί να εγγυηθεί πως κάθε κονσέρβα τόνου με την πιστοποίηση Dolphin Safe, για την δημιουργία της πραγματικά δεν βλάφτηκε κανένα δελφίνι, ο Mark J Palmer του Earth Island Institute (του φορέα που δίνει την εν λόγω πιστοποίηση) είπε: «Κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί κάτι τέτοιο. Όταν είσαι εκεί έξω στον ωκεανό, πως μπορείς να γνωρίζεις τι κάνουν; Έχουμε απεσταλμένους στα πλοία, απεσταλμένους που μπορεί να δωροδοκηθούν».
Ένας εκπρόσωπος του Marine Stewardship Council πρόσθεσε «Τα πιστοποιημένα από εμάς αλιευτικά σκάφη οφείλουν να πληρούν τα μετρήσιμα και επιστημονικά μας πρότυπα, ώστε να διασφαλιστούν αποθέματα ψαριών για τις μελλοντικές γενιές. Ο θετικός αντίκτυπος του προγράμματός μας έχει αναγνωριστεί από τα Ηνωμένα Έθνη, ως ένα από τα πιο σημαντικά μέτρα για την βιωσιμότητα της ωκεανικής βιοποικιλότητας».
3. Οι ιχθυοκαλλιέργειες δεν είναι απαραίτητα καλύτερες
Τα ψάρια που έχουν εκτραφεί, συχνά θεωρούνται πιο φιλικά προς το περιβάλλον από την άγρια αλιεία, καθώς δεν λαμβάνονται από τον άγριο πληθυσμό. Αλλά αυτό που ίσως δεν γνωρίζεις είναι ότι ορισμένα είδη εκτρεφόμενων ψαριών τρέφονται με άγρια ψάρια, οδηγώντας έναν ειδικό στο ντοκιμαντέρ να αποκαλεί την ιχθυοκαλλιέργεια «άγρια αλιεία σε μεταμφίεση». Όχι μόνο αυτό, αλλά ο σολομός εκτροφής θα ήταν πραγματικά γκρίζος εάν δεν βαφόταν κυριολεκτικά από μια χημική ουσία τροφίμων που του δίνει το διάσημο ροζ χρώμα του.
Άλλα προβλήματα που εμφανίζονται στο ντοκιμαντέρ περιλαμβάνουν την προσκόλληση ψειρών στα ψάρια, με το σολομό να φαίνεται ότι τρώγεται ζωντανός από παρασιτικές ψείρες της θάλασσας. Στην πραγματικότητα, εκατομμύρια σολομοί πεθαίνουν κάθε χρόνο σε εκμεταλλεύσεις σολομού από ασθένειες όπως η αναιμία και οι καρδιακές παθήσεις.
4. Τα πλαστικά δίχτυα είναι μια τεράστια πηγή ρύπανσης που σπάνια συζητιέται
Μέχρι τώρα, όλοι γνωρίζουμε τη βλαβερή επίδραση που έχει το πλαστικό μίας χρήσης στους ωκεανούς μας. Αλλά ήξερες ότι μόνο το 0,03% των απορριμμάτων πλαστικής ρύπανσης προέρχεται από καλαμάκια; Αν και σπάνια συζητίεται, τα δίχτυα και ο εξοπλισμός αποτελούν πραγματικά σημαντική ποσότητα της πλαστικής ρύπανσης στους ωκεανούς μας, συμπεριλαμβανομένου του 46% του λεγόμενου Great Pacific Garbage Patch στον Βόρειο Ειρηνικό Ωκεανό. Είναι αυτονόητο ότι αυτό είναι εξαιρετικά επιζήμιο για τη θαλάσσια ζωή, η οποία μπορεί εύκολα να μπερδευτεί στα δίχτυα του ψαρέματος.
5. Οι «αιματηρές γαρίδες» πιάνονται χάρη στην δουλεία σκλάβων
Θα έχεις ακούσει για τα αιματηρά ή κόκκινα διαμάντια, αλλά ο περιβαλλοντικός δημοσιογράφος George Monbiot λέει ότι οι «αιματηρές γαρίδες» αποτελούν πλέον μια τεράστια ανησυχία – με τρομακτικές αναφορές για δουλεμπόριο που λαμβάνει χώρα στην Ταϊλάνδη με στόχο την αλιεία γαρίδων στον ωκεανό. Ένας πρώην ψαράς σε συνέντευξη στο ντοκιμαντέρ περιέγραψε πώς κακοποιήθηκε και απειλήθηκε με όπλο, ισχυριζόμενος ότι τα πτώματα άλλων που σκοτώθηκαν κρατήθηκαν σε καταψύκτες στο πλοίο που κρατιόταν.
6. Η μείωση της κατανάλωσης ψαριών είναι ο μόνος τρόπος για να προχωρήσουμε στο μέλλον
Όλα αυτά – μαζί με την εκτίμηση που δείχνει ότι τώρα αλιεύουμε έως και 2,7 τρισεκατομμύρια ψάρια ετησίως (που ισοδυναμούν με 5 εκατομμύρια ψάρια κάθε λεπτό) – σημαίνει ότι πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη την κατανάλωση ψαριών και άλλων θαλασσινών (λιγότερο από ένα τοις εκατό των παγκόσμιων ωκεανών μας προστατεύεται από την εμπορική αλιεία). Είναι δυνατόν να συνεχίσουμε να καταναλώνουμε ψάρια, τόσο από ηθική όσο και από περιβαλλοντική άποψη; Ο Tabrizi σίγουρα δεν το πιστεύει.
